Kaart (cartografie) - Dmanisi (stad) (Dmanisi)

Dmanisi (Georgisch: დმანისი) is een stad en archeologische site in het zuiden van Georgië met ruim 2.900 inwoners (2022), gelegen in de regio Kvemo Kartli. De stad is het bestuurlijk centrum van de gelijknamige gemeente en ligt 1.200-1.300 meter boven zeeniveau in het Dmanisi Plateau, op de linkeroever van de Masjavera rivier die door een 50 meter diepe kloof langs de stad stoomt. Dmanisi ligt hemelsbreed 60 kilometer ten zuidwesten van hoofdstad Tbilisi.

De geschiedenis van menselijke bewoning bij Dmanisi gaat miljoenen jaren terug in de tijd. In het gebied zijn rond het jaar 2000 fossielen van de Homo georgicus gevonden die tot 1,8 miljoen jaar oud gedateerd zijn en welke tot de Homo erectus behoren. Daarnaast zijn er archeologische vondsten uit de Bronstijd die aangeven dat de plek een lange historie van permanente bewoning kent. Op de plek zijn sinds 1936 archeologische opgravingen gedaan. Gedurende de 6e tot 8e eeuw was Dmanisi een kleine nederzetting dat de zetel was van het Dmanisi-bisdom vanuit de oosters-orthodoxe kathedraal, de Dmansis Sioni. Dmanisi werd voor het eerst vermeld in de 9de eeuw als een onderdeel van het Arabische emiraat van Tbilisi. Aangezien Dmanisi gelegen was op een kruising van handelsroutes en werd beschouwd als de poort naar de oosterse culturen, verkreeg het een bijzondere status. Tijdens de middeleeuwen werd het een belangrijke handelsstad die beschermd werd door een fort, waarvan de ruines nog steeds te zien zijn.

In de jaren 80 van de 11de eeuw werd de stad veroverd door de Seltsjoeken, maar tussen 1123 en 1125 weer bevrijd door David IV van Georgië en Demetrius I van Georgië. In de 14de eeuw werd de stad onder de voet gelopen door Turks-Mongoolse legers onder leiding van Timoer Lenk. Door een volgende slag in 1486, toegebracht door de Turkmenen, verloederde de stad alsmaar meer en werd het in de 18de eeuw een onbewoond dorp. Het fort Dmanisi werd gecontroleerd door de Orbeliani's. Toen het gebied in de 19e eeuw onder Russische overheersing kwam te staan raakte de omgeving van Dmanisi weer bewoond. Dit kwam onder andere door de vestiging van de Doechobors.